BLW, a papki – jak zacząć rozszerzanie diety niemowlęcia?

Rozszerzanie diety to jeden z najważniejszych etapów rozwoju dziecka w pierwszym roku życia.

Rodzice często stają przed dylematem: tradycyjne papki czy metoda BLW (Baby-Led Weaning)?

Po przeczytaniu tego artykułu dowiesz czym różnią się te podejścia, kiedy i jak zacząć oraz co na ten temat mówią aktualne rekomendacje naukowe.

Kiedy zacząć rozszerzanie diety?

Zgodnie z wytycznymi WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) oraz Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻD), najlepszym momentem na wprowadzanie pokarmów uzupełniających jest około 6. miesiąca życia dziecka – niezależnie od tego, czy karmione jest piersią czy mlekiem modyfikowanym.

Źródło: WHO, 2023; PTGHiŻD, 2021 – „Standardy żywienia niemowląt i małych dzieci w Polsce”.

Gotowość dziecka do rozszerzania diety obejmuje:

• stabilne siedzenie z podparciem,

• utratę odruchu wypychania językiem,

• zainteresowanie jedzeniem,

• umiejętność chwytania i wkładania pokarmu do ust.

Jeśli Twoje dziecko nie wykazuje jeszcze oznak gotowości do rozszerzania diety, daj mu czas – odczekaj tydzień
i obserwuj. Tego procesu nie należy przyspieszać. Jeśli mimo upływu czasu nie pojawiają się żadne zmiany, warto skonsultować się ze specjalistą – pediatrą lub neurologopedą – aby ocenić rozwój dziecka i ewentualne potrzeby wsparcia.

Czym jest metoda BLW?

Baby-Led Weaning (BLW) to podejście polegające na tym, że dziecko od początku samodzielnie sięga po stałe pokarmy i je rękami, bez wcześniejszego etapu papek. Nie oznacza to eliminacji łyżeczki – chodzi o rezygnację z karmienia dorosłego na rzecz autonomii dziecka. Płynne pokarmy, takie jak zupy, najlepiej podawać dziecku w otwartym kubeczku. Gęstsze dania, na przykład kaszki, możesz oferować metodą dwóch łyżeczek. Na czym to polega? Nabierasz porcję kaszki na pierwszą łyżeczkę i podajesz ją dziecku – ono samodzielnie kieruje ją do ust i zdejmuje pokarm. W tym czasie przygotowujesz kolejną porcję na drugiej łyżeczce. Gdy dziecko jest gotowe, delikatnie zamieniasz łyżeczki. To wspiera rozwój koordynacji ręka–oko i pozwala dziecku na większą samodzielność przy jedzeniu.

Zalety BLW (na podstawie badań m.in. Townsend & Pitchford, 2012):

• wspiera rozwój motoryki małej,

• sprzyja autoregulacji apetytu (mniejsze ryzyko nadwagi),

• wspomaga rozwój umiejętności żucia i połykania.

A może jednak papki?

Tradycyjna metoda karmienia papkami ma swoje zalety – zwłaszcza u dzieci z opóźnionym rozwojem motorycznym lub wcześniaków. Umożliwia stopniowe wprowadzanie smaków i tekstur.

Nie ma dowodów naukowych, które jednoznacznie faworyzują BLW lub papki. Kluczowe jest to, by:

• nie opóźniać wprowadzania konsystencji stałych po 8. miesiącu (ryzyko neofobii),

• zapewniać dziecku różnorodność smaków i struktur.

Źródło: Rapley G., Murkett T. (2021), „Baby-Led Weaning”; SACN (UK Scientific Advisory Committee on Nutrition), 2018.

Podsumowanie

• Zacznij rozszerzanie diety około 6. miesiąca życia.

• BLW to metoda oparta na zaufaniu do dziecka i wspieraniu jego samodzielności.

• Papki nie są złe – można śmiało wybrać tę metodę rozszerzania diety i stopniowo wprowadzać różne struktury.

• Kluczowe są: różnorodność, tekstura, bezpieczeństwo i obserwacja dziecka.

• Opieraj się na wiedzy, nie mitach – zaufaj nauce i intuicji.

⸻

Bibliografia 

• WHO. (2023). Complementary Feeding Guidelines.

• PTGHiŻD. (2021). Standardy żywienia niemowląt w Polsce.

• Townsend, E. & Pitchford, N. (2012). Baby knows best? Appetite 58(3), 1046–1049.

• SACN. (2018). Feeding in the first year of life.

• EFSA. (2019). Scientific opinion on complementary feeding.

• Rapley, G. & Murkett, T. (2021). Baby-Led Weaning: Helping Your Baby to Love Good Food.

Co to jest BLW?

BLW, czyli Baby-Led Weaning, to metoda rozszerzania diety niemowląt, która polega na pozwoleniu dziecku na samodzielne jedzenie od samego początku wprowadzania pokarmów stałych. W dosłownym tłumaczeniu „Baby-Led Weaning” oznacza „odstawianie sterowane przez dziecko”. Celem BLW jest umożliwienie maluchowi eksploracji jedzenia we własnym tempie, bez konieczności karmienia łyżeczką przez dorosłego.

• Skąd wzięła się metoda BLW?

  Koncepcja BLW została spopularyzowana przez Gill Rapley, brytyjską położną i specjalistkę od żywienia niemowląt. Jej badania i obserwacje wykazały, że dzieci naturalnie są gotowe na przyjmowanie stałych pokarmów około 6. miesiąca życia, kiedy potrafią już samodzielnie siedzieć i chwytają przedmioty dłonią. Zamiast tradycyjnych papek, proponuje się im produkty w kawałkach, które dziecko samo chwyta i wkłada do buzi.

• Jakie są zalety BLW?

  • Rozwój motoryki — dziecko uczy się chwytania, żucia i przeżuwania, co pozytywnie wpływa na koordynację ręka-oko.

  • Kształtowanie zdrowych nawyków — maluch od samego początku uczy się rozpoznawać sygnały głodu i sytości.

  • Różnorodność smaków i tekstur — dziecko ma kontakt z szeroką gamą produktów, co może sprzyjać mniejszej wybiórczości pokarmowej w przyszłości.

  • Wspólne posiłki — maluch uczestniczy w rodzinnych posiłkach, co sprzyja budowaniu pozytywnej relacji z jedzeniem.

• Czy BLW jest dla każdego dziecka?

  Metoda BLW może być stosowana u większości zdrowych niemowląt, które ukończyły 6 miesięcy i wykazują oznaki gotowości (np. stabilnie siedzą, interesują się jedzeniem, potrafią chwytać i wkładać przedmioty do ust). Jednak warto pamiętać, że każde dziecko jest inne. Niektóre dzieci mogą potrzebować więcej czasu lub alternatywnego podejścia, np. łączenia BLW z karmieniem łyżeczką.

• Na co zwrócić uwagę przy BLW?

  • Bezpieczeństwo — zawsze nadzoruj dziecko podczas posiłków, unikaj produktów, które łatwo mogą się zakrztusić (np. orzechy, winogrona w całości).

  • Odpowiednie przygotowanie posiłków — produkty powinny być miękkie i w formie łatwej do chwytania (np. paski gotowanych warzyw, kawałki miękkiego owocu).

  • Cierpliwość i zaufanie — pozwól dziecku eksplorować jedzenie bez presji. Początkowo większa część jedzenia może lądować na podłodze niż w buzi — to normalny etap nauki!

Podsumowanie

BLW to nie tylko sposób karmienia, ale także filozofia wspierająca autonomię dziecka i pozytywne podejście do jedzenia. Choć wymaga od rodziców cierpliwości i elastyczności, może przynieść wiele korzyści zarówno dla malucha, jak i całej rodziny. Jak zawsze — najważniejsze jest obserwowanie dziecka i dostosowanie metody do jego potrzeb.